To co polityczne, i to co narodowe w historii - Jerzy Kolarzowski (15-03-2006)

Siłę narodu ocenia się potencjałem jego gospodarki. Narody silne gospodarczo tworzyły państwa liberalne. W Polsce nie było możliwości, by wykształciło się zachodnioeuropejskie rozumienie państwa. W myśli liberalnej nie ma wartości samoistnych. Istnieją jedynie wartości mające swe źródło w duchu wymiany między ludźmi. W Polsce rozumienie liberalizmu (poza zaborem pruskim) było i jest bardzo ubogie. Sprowadza się głównie do znajomości podstawowych haseł i tytułów niektórych dzieł. W społecznościach ludzi wolnych, przed którymi istniał w zasadzie tylko jeden cel - pomnażanie bogactwa, przemyślany sceptycyzm odnawiał się co pokolenie. W kolejnych generacjach młodzieży Zachodu sceptycyzm bywał najpierw modą określającą styl życia, by następnie stawać się postawą intelektualną. Zdaniem europejskich i amerykańskich filozofów polityki w ostatnich kilku dekadach XX w., jednym z przejawów rozwoju demokratycznych społeczeństw jest proces polegający na wzajemnym zbliżaniu się programów rywalizujących ze sobą stronnictw politycznych. Radykalna prawica staje się prawicą umiarkowaną, podobnie radykalna lewica odchodzi od demagogii i pochwały działań destrukcyjnych. Jeżeli dzieje się inaczej, oznacza to, że ekonomiczna i kulturowa kondycja danego narodu jest słaba, a wówczas należy wzmocnić wszystkie działające w nim siły liberalne.
Czytaj...

Potrzeby i motywacje a manipulacja - Jacek Kamieniak (15-03-2006)

Również i w obrębie własnego gatunku napotkać można bezwzględnych wyzyskiwaczy żerujących dzięki mimikrze na ludzkich automatyzmach. Jesteśmy poddani ich oddziaływaniu od wczesnego dzieciństwa i są one dla nas taką oczywistością, że rzadko je w ogóle zauważamy. A jednak te reguły rządzące naszym zachowaniem mogą zostać łatwo zaobserwowane z zewnątrz i równie łatwo stać się niezwykle skutecznym narzędziem, za pomocą którego można na nas wpływać. Niektórzy ludzie są doskonale świadomi siły tych narzędzi i wykorzystują je z wielkim znawstwem i regularnością. Sekret skuteczności działań tych ludzi leży w sposobie wyrażania swojego zadania i wykorzystania narzędzia wpływu społecznego już tkwiącego w naszym otoczeniu społecznym. Czasami wystarczy nie więcej niż jedno słowo odwołujące się do silnego mechanizmu psychologicznego.
Czytaj...

Apostazja w islamie - M. Hegener, D.Verhofstadt, I.Vijn-Boska (14-03-2006)

Religijna korespondentka Timesa, Ruth Gledhill, uważa, że religijność nie oznacza wcale moralności. Według badań na ten temat, wiara i czczenie Boga nie tylko nie są potrzebne normalnie funkcjonującemu społeczeństwu, ale także mogą mieć swój wkład w rozszerzanie się problemów społecznych. Studia te zaprzeczają opiniom wierzących, że religia niezbędna jest, aby dane społeczeństwo mogło stworzyć moralną i etyczną bazę. Obecnie w Holandii część jej obywateli nie należy do żadnego kościoła. Drugą połowę można przyporządkować na różnych odłamów religijnych. Z roku na rok rośnie udział muzułmanów. Kwestia, czy tradycyjne wartości islamu dadzą się pogodzić z wartościami zakorzenionymi w cywilizacji europejskiej jest powodem ciągłych dyskusji.
Czytaj...

Karykatury Mahometa – prowokacja czy profanacja? - Artur Chludziński (14-03-2006)

Do 1969 roku w niemieckim prawie karnym karze podlegał każdy, kto obraźliwie wyrażał się o Bogu, raniąc czyjeś uczucia religijne. Zmiany dokonano dzięki ministrowi sprawiedliwości, którym był wówczas Gustav Heinemann (późniejszy prezydent RFN) - minister uznał, że czyjeś zranione uczucia religijne to zbyt mgliste dobro, by trzeba było zapewniać mu ochronę prawną. Od tego mementu rzekome bluźnierstwo podlega karze tylko wtedy, gdy "może zakłócić porządek publiczny". Problemu obrażania uczuć religijnych nie da się jednak rozwiązać na gruncie prawa. Czy w imię obrony wolności słowa warto udowadniać islamowi, że dla Zachodu nie ma żadnych świętości? Czy warto tworzyć punkty zapalne dla "zderzenia cywilizacji"?
Czytaj...

Początki amerykańskiej myśli neokonserwatywnej - Marta du Vall (14-03-2006)

Przegrana wojna w Wietnamie i radykalizm lat 60. spowodował powolne przechodzenie neokonserwatystów na prawo. Jako liberałowie byli nadal członkami Partii Demokratycznej, jednak, w wyniku jej coraz bardziej lewicowego oblicza, znajdowali się w coraz większej izolacji. Zimnowojenni liberałowie zaczęli zwalczać lewicujące środowiska (wszelkiej maści), które już wcześniej zademonstrowały swój patriotyzm w szczególny sposób, żądając, by Stany Zjednoczone podzieliły się ze stalinowską Rosją tajemnicą broni jądrowej. Rozczarowanie wobec radykalizującego liberalizmu, w ówczesnym czasie, połączyło się z renesansem tradycyjnych wartości i idei, składających się na etos konserwatywny nie tylko w sferze polityczno-społecznej, ale i moralno-obyczajowej. Szczególnie chodzi tu o wolność, indywidualizm, kapitalistyczną przedsiębiorczość i doskonałość amerykańskich instytucji społeczno- politycznych. Neokonserwatyzm jest w dużej mierze negatywnym, krytycznym spojrzeniem - koncentruje swą energię bardziej na eliminowaniu tego, co uważa za błędne niż na proponowaniu pozytywnych, nowych rozwiązań (krytyka Nowej Lewicy, akcji afirmatywnej, kontrkultury młodzieżowej). Z drugiej strony, według Irvinga Kristola, daje nadzieję, z wiarą patrzy w przyszłość, jego ogólny wydźwięk jest radosny.
Czytaj...

Śmierć w świadomości jednostki i społeczeństwa - Adam Tworuszka (13-03-2006)

Wszystkie kultury stworzyły mechanizmy obronne, które mają za zadanie niwelować niszczące skutki śmierci jednostek dla pozostałych członków grupy społecznej. Człowiecza chęć własnej nieśmiertelności jest przejawem jego instynktu samozachowawczego. Główną rolę pełni tu religia i mity religijne, które wyznawcom pozwalają się pogodzić ze śmiercią lub przynajmniej zmniejszyć strach przed nią. Nie potrafimy sobie wyobrazić kresu naszego istnienia, więc na ogół uciekamy się do jego negacji. Religie stwarzają wrażenie, że istnienie człowieka nie ma kresu, jeśli nawet nie w sensie fizycznym to przynajmniej duchowym. Wiara w nieśmiertelność duszy należy do wszystkich religii, wszystkie doktryny idealistyczne w filozofii również na tym się opierają.
Czytaj...

Chimera jako zwierzę pociągowe - Andrzej Koraszewski (13-03-2006)

Państwo wyznaniowe tym różni się od państwa przechwyconego przez organizację gangsterską, że religijni dyktatorzy są zazwyczaj autentycznie przekonani o swojej niezmierzonej uczciwości i dobroci. Jeśli najnowsza historia Polski okazuje się w znacznej mierze historią nieustannych polowań na czarownice, historią nieustannych partyjniackich oskarżeń, historią antykomunistycznej histerii, która odgrywa tym większą rolę, im mniejsze znaczenie ma truchło komunizmu, to coraz trudniej będzie zawrócić z tej drogi i podjąć wysiłek budowania demokracji opartej na respektowanych przez wszystkich uczestników areny politycznej zasadach gry.
Czytaj...

Misja? - Jerzy Kolarzowski (13-03-2006)

W 1962 r. Watykan przystąpił do Rady Współpracy Kulturalnej przy Radzie Europy. Od 10 grudnia 1970 r. istnieje stały obserwator Stolicy Apostolskiej przy Radzie Europy w randze nuncjusza. Natomiast obecność w innych komisjach europejskich i strukturach UE wydaje się być mocno utrudniona ze względu na odmienność standardów politycznych obydwu organizmów. Hierarchia Kościoła Katolickiego w Polsce licznymi swoimi działaniami przyczyniła się do utrwalenia w naszym życiu politycznym wielu negatywnych zjawisk, które miały miejsce w PRL. Obecności duchowieństwa w polityce zawdzięczamy utrwalenie takich patologii, jak: niejawność, nieformalne załatwianie spraw, popieranie skompromitowanych polityków, tyle że teraz wywodzących się z katolickiej strony.
Czytaj...

Stressowa III Nitka - Witold Stanisław Michałowski (13-03-2006)

Czas przygotowania każdej inwestycji liniowej w dowolnym kraju, w którym co najmniej od tysiąca lat własność prywatna stanowi fundament cywilizacji, jest długi. Wobec braku regulacji prawnych podobnych do obowiązujących np. w Anglii jako PIPELINE ACT tj. Prawa Rurociągowego lub też jak kto woli Prawa Sieciowego, w Polsce jest to obecnie problem, który śmiało można porównać do rozwiązania kwadratury koła. Zdaniem ekspertów wyczerpanie drogi procesowej, która w tym przypadku przysługuje każdemu posiadaczowi nieruchomości przez którą zamierza się poprowadzić inwestycję liniową, może zająć nawet do 4,5 roku.
Czytaj...

Istnienie poprzez współistnienie - Kinga Chabros (13-03-2006)

Buber w dziele "Ja i Ty" stwierdza, że każde prawdziwe życie jest spotkaniem. Dla mnie jest to jednoznaczne z tym, iż prawdziwość życia możesz poznać nie poprzez swoje subiektywne doznania i obserwacje, tylko poprzez drugą osobę. Filozofia spotkania dotyczy sposobu bycia człowieka, ma więc charakter ontologiczny. Owo uobecnienie, spotkanie, jest warunkiem tego, że również i Edyp staje się obecny samemu sobie. Scenę tę więc podzieliłabym na trzy etapy, które są drogą: pierwszy to świadomość odrębności, osobność, sobość Koryfeusza i Edypa (nazwę ją subiektywnością), drugi etap to dialog, pierwsze zawstydzenie, które płynie ze świadomości, że rzeczywistość tego, który mówi (Edyp), przerasta drugą osobę (Koryfeusz); wchodzenie w świat drugiej osoby. Trzeci etap to istnienie "My" poprzez dialogiczność, zawładnięcie rzeczywistością przez poznanie
Czytaj...

O plagiatorach - Stefan Konstańczak (13-03-2006)

Plaga plagiatów jest odzwierciedleniem kryzysu moralnego związanego z przeobrażeniami dokonującymi się w naszym kraju. Gwałtownie rosnąca liczba studentów i idące w ślad za tym zapotrzebowanie na kadrę dydaktyczną powoduje złudzenie, że w nauce sukces można także osiągnąć idąc "na skróty". Żaden system nie jest w stanie zapewnić całkowitej ochrony osiągnięć dokonanych przez zdolniejszych i bardziej pracowitych adeptów nauki przed tymi, którzy chcą do celu iść na skróty. Jednak taki sukces zawsze jest pozorny, gdyż nie tylko nie gwarantuje trwałości osiągnięcia, ale także może nawet w sytuacji osiągnięcia stabilizacji życiowej całkowicie zniweczyć wszystkie osiągnięcia.
Czytaj...

Od perswazji do manipulacji - Jacek Kamieniak (11-03-2006)

Manipulacja ma miejsce tam, gdzie, zdaniem sprawcy, nastąpiłby rozdźwięk między przyjmowanym i akceptowanym wzorem zachowania wykonawcy, a podsuwanym mu wzorem zachowania, gdyby wykonawcy w jakiś sposób nie ograniczyć w możliwościach decyzji. To ograniczenie może być wielorakie. Może to być ukrycie rzeczywistego sprawcy, budzącego repulsję, za plecami sprawcy domniemanego. Może to być podsunięcie racjonalizacji atrakcyjnej, choć nieprawdziwej, zamiast prawdziwej, która nie pobudza motywacji skłaniających do działania. Może to być zatem m.in. ukrycie skutków rzeczywistych, do których dane działanie prowadzi, lub ukazywanie skutków, które z danego działania nie wynikają, jako skutków z niego wynikających. Ogólnie - manipulacja to wszelkie takie oddziaływanie na wykonawcę, w którym ten mylnie sądzi, że jest sprawcą, nie zdając sobie sprawy z tego, że jest środkiem w rękach rzeczywistego sprawcy
Czytaj...

Państwo wyznaniowe - Barbara Stanosz (10-03-2006)

W trwającym w Polsce od kilkunastu lat sporze wokół roli kościoła katolickiego w państwie sytuacja aktualna lub rysująca się w bliskiej perspektywie bywa charakteryzowana przez jedną ze stron tego sporu za pomocą określenia "państwo wyznaniowe". Druga strona zwykle reaguje na tę charakterystykę pogardliwym "Nie wiesz, co mówisz". Sugeruje, że znaczenie wyrażenia "państwo wyznaniowe" ustalone jest w sposób, który pozwala stosować je, na przykład, do niektórych krajów arabskich, ale nie do współczesnych krajów europejskich. Jest to pogląd bezpodstawny. Pojęcie państwa wyznaniowego nie ma żadnej ścisłej definicji, nie jest bowiem terminem technicznym politologii, lecz pojęciem potocznym, ukutym jako określenie wszelkich form symbiozy "tronu i ołtarza". "Tron" może przybierać rozmaite kształty (także kształt imitujący demokrację), "ołtarz" może mieć rozmaity wystrój ideologiczny (także stonowany i ciepły, z miłością jako logo), a ich symbioza nie musi być dobitnie wyartykułowana w dokumencie ustalającym ustrój państwa
Czytaj...

Fałszywe wspomnienia - Marta Rynda (09-03-2006)

Pamiętamy, co działo się wczoraj, co działo się przed rokiem. Potrafimy wydobyć z pamięci opisy zdarzeń mających miejsce wiele lat wcześniej. Korzystając ze wspomnień, jesteśmy przekonani, że są one prawdziwe. Warto byłoby jednak postawić pytanie: czy na pewno są one prawdziwe?Aby uzasadnić sensowność tego pytania, omówię zjawisko fałszywych wspomnień (false memories). Po krótkim zdefiniowaniu terminu, przedstawię wyniki niektórych badań nad plastycznością pamięci, a także mechanizmy powstawania fałszywych wspomnień i różnice indywidualne w zakresie podatności na ich tworzenie.
Czytaj...

Parmenidesa zagadka z B5 - Małgorzata Bogaczyk (09-03-2006)

Poemat "O naturze" jest pierwszym tekstem, w którym zostaje rozwinięta filozoficzna koncepcja bytu, przez co rozumiemy teoretyczne wyjaśnianie tego, co jest - właściwe zadanie ontologii. Parmenides jest pierwszym filozofem, który tematyzuje zagadnienie prawdy i nadaje mu sens, którego my poszukujemy, który we współczesnych rozważaniach nad filozofią bywał sprowadzony do postulatu oryginalności, pewnej biegłości w formułowaniu sądów. Jednak to Parmenides jest twórcą postawy filozoficznej ciągle poszukiwanej, odsłaniającej się jako pewien wzór, spełniającej sobą już to, co zwykliśmy nazywać "greckością", postawy której możliwość jednak zakładamy
Czytaj...

Bronisława Wróblewskiego filozoficzne założenia procesu tworzenia prawa - Jerzy Kolarzowski (09-03-2006)

W doktrynach prawnych początki wpływu nauk psychologicznych na prawo możemy zaobserwować przed pierwszą wojną światową. Recepcja psychologizmu wśród polskich intelektualistów odbywała się poprzez oddziaływanie Franza Brentany na Kazimierza Twardowskiego, a poprzez jego dorobek na całą szkołę lwowsko-warszawską. Następnie w okresie międzywojennym pozycja psychologizmu umocniła się głównie z powodu ogromnego wpływu Leona Petrażyckiego (łączył etykę, logikę z psychologią). Bronisław Wróblewski był kontynuatorem teorii psychologizmu prawniczego L. Petrażyckiego, ponieważ rolę koordynującą w czynie człowieka przypisywał czynnikowi psychicznemu. Próbę przezwyciężenia psychologizmu podjął w niektórych fragmentach "Studiów z dziedziny prawa i etyki", a nowe podejście w pełni znalazło swój wyraz w rozbudowanym artykule z roku 1936 zatytułowanym "Zjawianie się norm prawa stanowionego". Syn profesora, Jerzy Wróblewski, zaliczył swego ojca do prekursorów fenomenologii w teorii prawniczej. Inni przypisywali mu neokantyzm (głównie ze względu na uznawanie odwetu za istotę kary, odróżniającą ją tym samym od innych działań zabezpieczających i resocjalizujących)
Czytaj...

Irracjonalizm w natarciu - Andrzej Koraszewski (08-03-2006)

Człowiek współczesny jest otoczony produktami nauki. Trudno powiedzieć czy jesteśmy dziś bardziej zależni od nauki, czy też bardziej wobec niej nieufni. Dzięki nauce niebywale wzrosła wydajność naszej pracy, zarówno w dziedzinie wytwarzania coraz bardziej skomplikowanych przedmiotów, jak i w dziedzinie rozpowszechniania przesądów. Jak przedstawiają się dziś relacje między społeczeństwem i nauką? Brytyjski prawnik, polityk i publicysta, lord Dick Taverne opublikował niedawno książkę pod znamiennym tytułem: The March of Unreason, Science, Democracy, and the New Fundamentalism. Wielu z nas zastanawia się nad pytaniem, dlaczego w miarę jak rośnie nasza wszechstronna zależność od nauki wzrasta również podejrzliwość wobec niej i obserwujemy gwałtowny powrót wszelkiego rodzaju fundamentalizmów? Nie chodzi tu bynajmniej o sam fundamentalizm religijny.
Czytaj...

Europejscy ombudsmani - Ilona Vijn-Boska (08-03-2006)

Kontakty między władzą państwową a obywatelem powinny przebiegać prawidłowo bez naruszenia prawa oraz zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej. Jednakże często działania urzędów państwowych wywołują niezadowolenie i zażalenia obywatela, który wobec potężnego aparatu państwowego wydaje się być bezsilny. Po raz pierwszy spróbowali ten problem rozwiązać Szwedzi powołując w roku 1809 niezależnego urzędnika (ombudsman), etatowego obrońcę obywateli przed niewłaściwym działaniem administracji. Obecnie w wielu krajach świata istnieje tego typu instytucja, której forma zależy od danego kraju.
Czytaj...

Teatr absurdu w konwencji teatru realistycznego i egzystencjalnego - Kinga Chabros (08-03-2006)

"Kartoteka" w reżyserii Kieślowskiego w niczym nie przypomina wcześniejszych interpretacji utworu Różewicza. Tworzy on teatr (a raczej dramat człowieka) na pograniczu konwencji teatru realistycznego a psychologicznego. Po wyjściu z mroków wojny, bohater Różewicza był jeszcze pusty. W piętnaście lat po wojnie wydaje się, że jest już pusty. Bohater "Kartoteki" zaczyna od obserwacji własnej ręki i tak do końca stale musi potwierdzać swoje realne istnienie, nie czuje siebie poza własnym ciałem. Wszystko, co jest poza tym, jest niepewne. Jacek Kopciński nazywa Bohatera "psychicznym uciekinierem", którego ucieczka to "oczywisty regres, którego doświadczają ci mężczyźni, którym nie dane było przebyć normalnej drogi męskiej inicjacji (wojna). Spadają na dno okrutnej rzeczywistości, rany zadane im przez życie wywołują naturalny odruch ucieczki w dzieciństwo (i ramiona szybko porzucanych kobiet!)". Niemożność poradzenia sobie ze swoją przeszłością, ciągłe wspomnienia doprowadzają Bohatera do stanu odrętwienia, a w rezultacie (Kartoteka rozrzucona) do zupełnego odcięcia się od rzeczywistości albo deformowaniu jej.
Czytaj...

Dlaczego oświeceniowy projekt wolności poniósł klęskę? - Daniel Kontowski (07-03-2006)

Myśl polityczna Johna Locke'a jest przykładem liberalizmu, a przez to kładzie nacisk na wolność i autonomiczność jednostki. Warto pamiętać o tym, że choć w swoich założeniach wydaje się naturalna i prosta, w praktyce myśli liberalna jest trudna do wprowadzenia i zaakceptowania przez ludzi mało aktywnych, a przede wszystkich wierzących w opiekuńczą rolę państwa. Dlatego stanowi ona wyraz oświeceniowego projektu wolności. Pochodząca z Oświecenia idea społeczeństwa obywatelskiego jest efektem zawierzenia w potęgę człowieka i nieufność do trwałości państwowego ucisku. Projekt liberalny ściśle wiązał się z oświeceniowym kwestionowaniem teizmu: człowiek pozbawiony wpływu Boga staje się nie tylko wolny, ale i w pełni odpowiedzialny za tworzony przez siebie świat. Jesteśmy zafascynowani rosnącą wolnością od autorytetów zewnętrznych, a ślepi na istnienie wewnętrznych hamulców, przymusów i lęków, które wyraźnie podkopuje znaczenie zwycięstw odniesionych przez wolność nad jej tradycyjnymi wrogami.
Czytaj...

Nietzsche - Scheler - Resentyment - Andrzej Galica (07-03-2006)

Resentyment polega na odwróceniu porządku wartości. Te wyższe zostają zdegradowane do wartości niższych. Taką postawę rodzi poczucie bezsilności. To ludzie słabi są narażeni na uczucie resentymentu; ci którzy nie mogą swoich namiętności wyrazić, przekształcić je w czyn. W rezultacie "zapiekają się" one z powodu słabości albo także z lęku, przybierają postać "zgorzknienia" i "zatrucie" osobowości. Świadomość bezsilności hamuje adekwatny wyraz wzburzenia, w stosunku do wywołanej krzywdy. Nie jest to z pewnością zdrowe uczucie, dlatego tak mocno piętnuje je Nietzsche u Izraelitów, kończąc swoją filozoficzną refleksję na chrześcijaństwie.
Czytaj...

Geneza religii - Artur Chludziński (07-03-2006)

Skąd wzięła się religia? To pytanie stawiało sobie wielu. Najogólniej rzecz ujmując, wszelkie próby rozwikłania tej zagadki podzielić można na dwa nurty w ramach hipotez wyjaśniających, a więc są to hipotezy: naturalistyczna oraz teologiczna - każda z nich ma kilka wersji. Ze zrozumiałych względów odrzucam tutaj hipotezę teologiczną i przyjrzę się bliżej hipotezie naturalistycznej. Naturaliści zakładają, że religia pojawiła się na pewnym etapie rozwoju człowieka i po pewnym czasie zaniknie - czas ten (biorąc pod uwagę długość trwania gatunku) wcale nie jest czasem długim. Najważniejszym wnioskiem płynącym z takiego założenia jest to, że według naturalistów pierwszy człowiek nie mógł być i nie był religijny! Religia jest bowiem czymś w rodzaju "efektu ubocznego" ewolucji, jest czymś historycznym. Religia nie jest wieczna (jak chcieliby tego teologowie) i ma charakter przejściowy.
Czytaj...

Zamach na naszą wolność - Wojciech Rudny (07-03-2006)

O katolicki charakter niedzieli toczy się u nas spór od pierwszego dnia wolności, czyli od 1989 r. Sprawa zakazu handlu niedzielnego supermarketom wypłynęła znów wraz z dojściem do realnej władzy populistów i fundamentalistów katolickich. Niejaki Artur Zawisza z PiS-u stwierdził, że zakaz handlu w niedziele "to jest powrót do zasad ładu cywilizacyjnego obowiązującego na naszym kontynencie przez setki lat. My nie otwieramy jakichś nowych drzwi, tylko wracamy do tego, co zostało zapomniane". Warto więc przypomnieć: w imię tego "ładu cywilizacyjnego" wyjmowano spod prawa tych, którzy wierzyli inaczej: palono lub w inny sposób mordowano. Czy powrotu do takiego "ładu cywilizacyjnego" chcemy na naszym kontynencie i w środku Europy XXI wieku? Wątpię. Ja takiego "ładu" nie chcę i sobie oraz innym obywatelom państwa polskiego nie życzę!
Czytaj...

Waterloo IV Rzeczypospolitej - Łukasz Sławatyniec (06-03-2006)

Przez 15 lat po każdych wyborach zmieniał się w Polsce system partyjny. Nasza scena polityczna wciąż jest najbardziej nieuporządkowaną w Europie. Politycy zmieniają ugrupowania, partie zmieniają nazwy. Lewica wciąż jest postrzegana jako komunistyczna, a podział z 1989 wciąż jest żywy. Podział, który dla młodych Polaków większości nic nie znaczy. Oni widzą, że na świecie konserwatyści mogą dogadać się z socjalistami dla dobra państwa, jak np. niedawno utworzona w Niemczech Wielka Koalicja. Również nasi sąsiedzi - Czesi, Słowacy - potrafili odejść od tych anachronicznych podziałów i stworzyć nowoczesne partie, które mają tradycyjne ideały - liberalne, konserwatywne czy lewicowe. Tylko w Polsce, zaścianku Europy, wciąż najważniejszą kwestią przed każdymi wyborami jest walka na teczki, kto i co ma na kogo. Tylko w Polsce partie prawicowe mają bardziej socjalny program od lewicy. To wszystko pracuje na to, jak społeczeństwo odbiera państwo, a najlepszy wyraz daje temu w czasie wyborów, kiedy do urn nie idzie nawet co drugi Polak, w czasie gdy w dojrzałych demokracjach Zachodu frekwencja oscyluje w granicach 70-80%. To jest przepaść jaka nas dzieli od marzeń.
Czytaj...

Zakazany Diabeł - Przemysław Łucyan (06-03-2006)

Były poseł UP, a obecnie szef Ogólnopolskiego Komitetu Obrony przed Sektami Ryszard Nowak, rozpoczął akcję namawiania prezydentów i burmistrzów miast do zakazywania organizowania koncertów "zespołów satanistycznych". Jest to już kolejna akcja wymierzona nie tylko w scenę muzyczną, ale również szeroko rozumianą sztukę. Nowak już wcześniej apelował do Sejmu o wprowadzenie ustawowego zakazu propagowania satanizmu. Akcja podjęta przez Ryszarda Nowaka nie jest niczym innym jak walką światopoglądową, w której po jednej ze stron jest "jedyna słuszna" religia - chrześcijaństwo, a po drugiej wszystko to, co się mu opiera, co go nie uznaje, co je krytykuje i co chce pozostać od niego niezależne. Odbywa się to zazwyczaj poprzez zastraszanie właścicieli klubów oraz organizatorów takich koncertów w najróżniejszy sposób. Każdy potrafi sobie doskonale wyobrazić, że nietrudno uprzykrzyć komuś życie, jeśli ma się na usługach rzeszę oddanych fanatyków...
Czytaj...

Bronisław Wróblewski prekursor socjologii historycznej - Jerzy Kolarzowski (06-03-2006)

B. Wróblewski był profesorem prawa karnego w Wilnie i jako jeden z nielicznych polskich naukowców w tak znaczącym stopniu inspirował się myślą socjologiczną szkoły E. Durkheima. B. Wróblewski zastosował socjologię do badań nad historią prawa karnego. Bardzo istotnym pojęciem w koncepcji B. Wróblewskiego jest racjonalizacja. Oznacza ona połączenie w świadomości człowieka treści logicznego rozumowania z przeżywanymi odczuciami psychicznymi i biologicznymi. W. Świda, uczeń B. Wróblewskiego, wyjaśniał pojęcie racjonalizacji następująco: "... należy odróżnić sam fakt ujemnego społecznego reagowania, stwierdzany we wszystkich społeczeństwach, niezależnie od czasu i miejsca - od jego motywacji przez reagującą grupę społeczną. To wkładanie pewnej treści do faktu reakcji ujemnej, jeżeli nie odbywa się drogą badania naukowego, nazywa B. Wróblewski racjonalizacją. W treści swej racjonalizacja jest odbiciem kultury duchowej i prądów intelektualnych danej społeczności".
Czytaj...

Matematyczki - Anna Słota (06-03-2006)

Reprezentacja kobiet w nauce nie jest imponująca. Można tu powiedzieć, że to mężczyźni tak urządzili świat, odmawiając kobietom przez długie wieki prawa do zdobywania wykształcenia. Przykład Nawojki jest tu informacją o tej, której udało się dojść bardzo daleko, a ile kobiecych aspiracji zostało zduszonych w zarodku - już w rodzinie, tego nie dowiemy się nigdy. Chciałabym przedstawić kilka nazwisk kobiet, które na stale wpisały się w karty wielkiej nauki. Wybieram matematykę, gdzie jest to zadanie najprostsze, gdyż jeśli chodzi o reprezentację kobiet w nauce, w matematyce jest ich najmniej.
Czytaj...

Idee teatru Petera Brooka - Kinga Chabros (05-03-2006)

Znane są przykłady, gdzie teatr stanowi metodę terapeutyczną - leczy pacjentów. Przejawy takiej funkcji teatru możemy zaobserwować w psychodramie - teatralnej scence zaaranżowanej przez samych pacjentów. Jest ona grą pozorów, emocji, jednak jak się okazuje, ta gra budzi prawdziwe cierpienia i realne problemy. Religia i filozofia zaczynają nabierać coraz większego znaczenia w terapii. Wielu terapeutów jest zdania, że dzisiejszy człowiek nie przychodzi do psychologa po poradę, rozwiązanie rzeczywistych problemów, dlatego, że ich tak naprawdę nie ma i nie ma czego rozwiązywać. Coraz częściej zgłaszają się takie osoby, które w leczeniu nie szukają sposobu pozbycia się cierpienia, ale rozwoju samego siebie. Rozwój ten stymulować ma psychoterapia, ma ona wypełnić próżnię ich życia i nadać mu sens. Osterwa powiedział, że teatr jest dla ludzi, którym nie wystarcza religia. Teatr esencji w założeniach Brooka jest jak modlitwa: wyczula nas na istnienie metafizyki. Przytaczając słowa Artauda: "Teatr służy przekazaniu metafizyki, która wejdzie w umysły tylko przez skórę". Teatr to sztuka, która prowokuje do rozwoju, to od nas tylko zależy odczytanie "tej księgi", a ona "zawsze jest dla nas dostępna".
Czytaj...

Kreacjonizm: znikoma szkodliwość? - Andrew Berry (03-03-2006)

Ameryka znakomicie umie eksportować siebie - pomyślmy o japońskich nastolatkach noszących koszulki z napisem "Coke is It", kiedy odwiedzają pomnik ofiar w Hiroszimie. Obecnie zaś widać alarmujące sygnały, że kreacjonizm wchodzi w fazę eksportową. Fundamentalizm - i dosłowne interpretowanie świętej księgi, które idzie z nim w parze - nie jest przecież tylko amerykańskim zjawiskiem: kreacjonizm jest atrakcyjny dla panfundamentalizmu. Na przykład w Turcji dysponujące dużymi funduszami organizacje kreacjonistyczne nawracają na swoją wiarę przy pomocy luksusowo wydanych tłumaczeń amerykańskiej literatury anty-Darwinowskiej, tworząc tym samym zaskakujący sojusz między fundamentalistami chrześcijaństwa i islamu. (Te same tureckie organizacje publikują także rozprawy twierdzące, że nigdy nie było Holocaustu). W Europie, która jak się wydaje wyczerpała na szczęście większość religijnego, antynaukowego jadu w epoce Kopernika i Galileusza, kreacjonizmowi nie idzie tak łatwo. Mimo jednak tradycyjnej brytyjskiej podejrzliwości wobec amerykańskiego entuzjazmu, kreacjonizm wkracza także do Zjednoczonego Królestwa. Anglia może jednak okazać się słabiej przygotowana do odparcia zagrożenia kreacjonistycznego - nie ma bowiem formalnego rozdziału kościoła i państwa.
Czytaj...

Nowa lewica? - Czesław Janik (09-03-2006)

Pisze prof. Bożyk, że "Państwo jako takie powinno pozostać jednak neutralne światopoglądowo..." Poczułem się mile połechtany, bo działam w Stowarzyszeniu na rzecz państwa neutralnego światopoglądowo od początku, czyli od 1990 r. Chcę powiedzieć, że z tego zapisu nic nie wynika. Nie będę Państwa zanudzał argumentacją, której duża jest w zasobach Neutrum. Wiele ugrupowań zapisało sobie tę zasadę w programach, a jak się zachowywały? I jak się zachowują dzisiaj? Ostatnio na spotkaniu w Klubie "Starówka" pan K. T. Toeplitz powiedział, że rozwiązanie wszelkich problemów w Polsce należy rozpocząć od rozwiązania podstawowego problemu - problemu światopoglądowego. I od razu spotkał się z ripostą, jakby wyciągniętą z dawnego Kwaśniewskiego, Millera i familii, "nie ruszajmy Kościoła"! A przecież to nie o kościół chodzi, lecz o państwo. Chodzi o to by działały te podmioty zgodnie z zasadą niezależności, każdy w swojej dziedzinie.
Czytaj...